Ziman û peyvan jî wekî her tiştî di nav guherîneke domdar de ne, weke encama xwezaya jiyanê diguherin û vediguherin, û li gorî şert û mercên cîhanê teşe digirin. Li ser erdnîgariya cîhanê tu tiştî wekî berî namîne û encama dîyalekikê ye ku her tişt bi demê re, wekî pelekî payîzê an jî pitikeke/î nû hatiye cîhanê, diguhere û vediguhere, xwe nû dike û şikleke nû digire û bi awayên cuda geşedana xwe didomîne.
Zimanê Kurdî, yek ji zimanên qedîm ên malbata zimanên Hind-Ewropyayê (Aryan) û ên cîhanê ye û di navbera zimanên Arî yên Hindî de cih digire. Malbata Zimanên Aryan, ji du beşên bingehîn; Ewropa û Asyayê; bi sedan ziman û zaravayan pêk tê. Ev du beşên bingehîn jî di nava xwe de ji 4 komên zimanan; Zimanên Hînd û Ewropa, Zimanên Latîn, Zimanên Germen û Zimanên Silav ve pêk hatiye. Zimanên Hînd û Ewropa jî di nava xwe de weke du beşên bi navên "Zimanên Hîndî" û "Zimanên Îranî" têne binavkirin. Li cîhanê ji zêdetirî 2.5 milyar kes bi zimanên Hind-Ewropayê diaxivin.
Li gorî hin Ziman û Zaravayên ên Hind-Ewropayê, Peresîn û Geşedana Peyva "Stêrk/Star"ê
Stêrk (Kurmancî / Kurdî)
Estêre (Soranî / Kurdî)
Estare (Zazakî / Kurdî)
Hesare (Hewramî / Kurdî)
Asare (Lekî / Kurdî)
Estrella (Îspanyolî)
Estrella (Katalanî)
Estrela (Portûgalî)
Sitaara (Hindî)
Sitāra (Ûrdûyî)
Stār (Sanskrîtî)
Star (Îngîlîzî)
Star (Farsî)
Star (Îskoçî)
Star (Îrlandî)
Ster (Avestayî)
Ster (Afrîkanî)
Ster (Flemanî)
Ster (Holendî)
Stern (Almanî)
Stora (Tacikî)
Stórey (Peştûyî)
Stjärna (Swêdî)
Stjarna (Îzlendî)
Stjerne (Norweckî)
Stjerne (Danmarkî)
Stea (Romenkî)
Stella (Îtalî)
Stilla (Maltayî)
Astgh (Ermenkî)
Aster / Stella (Latînî)
Astre (Fransî)
Astéri (Yewnanî)
(Nîşe: Histêrk/Hêstirk/Hêsir jî bi Kurdî tê wateya stêrk/stêr û maneya wê ava ji çavan tê, bi taybetî dema mirov digirî. (Çavkanî: WQFergeng)
Her wiha peyva "Stêrk" li zimanê Sumerî tê wateya "Aashtara" (Ronîya Rûyê Asîman).
Stórey (Peştûyî)
Stjärna (Swêdî)
Stjarna (Îzlendî)
Stjerne (Norweckî)
Stjerne (Danmarkî)
Stea (Romenkî)
Stella (Îtalî)
Stilla (Maltayî)
Astgh (Ermenkî)
Aster / Stella (Latînî)
Astre (Fransî)
Astéri (Yewnanî)
(Nîşe: Histêrk/Hêstirk/Hêsir jî bi Kurdî tê wateya stêrk/stêr û maneya wê ava ji çavan tê, bi taybetî dema mirov digirî. (Çavkanî: WQFergeng)
Her wiha peyva "Stêrk" li zimanê Sumerî tê wateya "Aashtara" (Ronîya Rûyê Asîman).
Çavkanî:
“Ferheng” / D. Îzolî – Weşanên Deng. (1992)
“Ferheng (Sözlük)” / Zana Farqînî – Weşanên Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê. (Çapa Nehemîn, 2015)
Ferhenga Kurdî – WQFerheng
“Comprehensive Turkish English Dictionary” / Dr. Pars Tuğlacı – Abc Kitapevi. (1991)
“Macmillan Dictionary” / Willam D. Halsey – Abc Kitapevi. (1988)
https://ku.wikipedia.org/wiki/Ziman%C3%AAn_hind_%C3%BB_ewrop%C3%AE
Nivîs-Amadekar: Rûmet Med
Hiç yorum yok: