Dirêjebelgefîlmê "Em Kurd in" (Wir sind Kurden) ji aliyê nîjadnas (etnolog), pispora dîroka olan, nivîskar, lêkolîner û derhêner Sabiha Bânu Yalkut-Breddermann ve di salên 1980-1981an de hatiye kişandin ku yekem belgefîlmê bi Kurdî ye.
Yekem belgefîlmê bi Kurdî "Em Kurd in" (1980-1981), bi du zaravayên Kurmancî û Zazakî ye hatiye kişandın û qala çand, jiyan û dîroka nêzîk a Kurdan, pêvajoya bişaftinê, dema derbeya leşkerî dike û xwezaya welêt, atmosfer û rewşa salên 1980-81an tîne ser ekranê. Yekem belgefîlmê ku bi tevahî bi Kurdî hatiye kişandin, li ser kanala Youtubeê ya derhênerê bi jêrnivîsa Elmanî jî hate weşandin.
Rojnameger û nivîskar Mirad Bayram di sala 2021ê de ji bo bernameya Pispor a plaforma Botan Internationalê hevpeyvîneke li ser Sînemaya Kurdî, bi lêkolînerê sînemayê Ekrem Yildiz re kiribû û di hevpeyvînê de Yildiz di derbarê Sînemaya Kurdî de hin agahiyên dîrokê dabû. Yildiz ragihandibû, "Dîroka Sînemaya Kurdî hêj zelal nebûye" û li gorî hin çavkanî "Yekem belgefîlma bi Kurdî; Nan û Azadî ye." li gor van agahiyên nû, Ekrem Yildiz ragihandibû, derhênerê kerkûkî Mehdî Omîd di sala 1989an de fîlmekî Kurdî yê bi navê "Tunel" û li Rojhilatê jî derhênerê kurd Teyfûr Bethayî di sala 1984an de belgefîlmeke bi Kurdî ya bi navê "Nan û Azadî" kişandine. Teyfûr Bethayî hin belgefîlm û kurtefîlmên Kurdî kişandine û Yildiz gotibû, "Nan û Azadî" yekem belgefîlma bi Kurdî ye û behsa çand û jiyana Kurdan dike ku lê ji ber hin sedeman ne li ber destê me ye." Lêkolînerê sînemayê Ekrem Yildiz di hevpeyvînê de eşkerekiribû, fîlmekî din ê derhêner Bethayî heye ku di sala 1982an de hatiye kişandin û ev fîlm niha li ber destan e. Bi vî awayî ev fîlm, destpêka dîroka Sînemaya Kurdî an jî yekem fîlmê bi Kurdî ye. *
Li gorî agahîya nû, dirêjebelgefîlmê Sabiha Bânu Yalkut-Breddermannê yê "Em Kurd in" yekem belgefîlm e ku bi tevahî bi Kurdî hatiye kişandin.
Derhênera belgefîlmê Sabiha Bânu Yalkut-Breddermann di 1952yê de li Enqereyê hate dinê, li beşa Arkeolojîyê ya Fakûlteya Wêjeyê ya Zanîngeha Stenbolê perwerdehî dît û beşa Nîjadnasî (Etnolojî) û Zanista Olî ya Zanîngeha Azad a Berlînê qedand. Yalkut-Breddermann, bi lêkolînên xwe yên li Êzîdîyan û mitbexa Tirkan tê naskirin. Sabiha Bânu Yalkut-Breddermann, du belgefîlmên din ên bi navê "Yaşamın Sürüklediği Yerde: Erol Güney'in Yaşam Öyküsü" (2010) û "Bella’nın Öyküsü" (Bella's Story, dirêjebelgefîlm, 2021) kêşandine. Bi belgefîlmê "Yaşamın Sürüklediği Yerde: Erol Güney'in Yaşam Öyküsü" ji Pêşbirka Belgefîlman a TRTyê 'Xelata Taybet a Wezareta Çand û Turîzmê' û bi belgefîlmê xwe yê "Bella’nın Öyküsü" ji 16emîn Pêşbirka Belgefîlm û Kurtefîlman a Bostonê (DYA) xelata 'Mansiyona Taybet' girtine.**
*https://rumetmed.blogspot.com
**https://www.kameraarkasi.org/yonetmenler/sabihabanuyalkut.html
Hiç yorum yok: