Çend nîşe; li ser hest, fikr û ramana Diyalektîkê

"Tiliyên destan ne wek hev û din in.."*

Li seranserê cîhanê, tu netewe û gel homojen nînin û ev nepêkane jî. Her kes bi herikîna demê re; li gor zanîn, dîtin, agahî, têkilî, rastîhevhatînên xwe cuda difikirin û dihisin. Lewra rih û hişên mirovan, bi bandora şert û mercên jîyanê teşe digirin. Hest, fikr û ramanên wan jî di vê pêvajoyê de pêk tên û diguherin. 

Dema ku kesek di derbarê mirovan an jî kirûyekê de diaxive û şîrove dike, divê şert û mercên wê/î û ruhê wê demê, li ber çavên xwe bigire. Ji ber ku ji bo têgihîştin û famkirina xweza û jiyanê, nerîneke diyalektîk (materyalîst) divê/pêwîst e. Nerîneke diyalektîk; wate û rastîna jîyanê ye û weke dîrokî, têkiliya ku di navbera sedem û encam de girîng û diyarker e. 

Li jiyanê, her tişt li gor mercên jiyanê û bi demê re diguhere û veguhere, û lewma tu tişt wekî berê namîne ku her tim di nava guherîn û veguherînê ne. Vê yekê ji ber zagona xwezaya jiyanê û ruhê diyalektîkê wisa ye. Binesazî û seravayî ya civakên cîhanê bi vî awayî pêk tê û a ku seravayîyê diyar dike (destnîşan dike) rewşa têkiliyên binesaziya civakekê ye ku civak ji van her du diyardeyan pêk were û di navbera van de têkiliyeke beramber a domdor heye. 

"Ji ber ku ez baweriya xwe bi qencayî/qencîyê tînim.. Ji ber şert û mercên jîyanê qenc an jî xirab derdikevin holê.."**

Ji ber ku, bi nerîna dîyalektîka dîrokî ve tiştê ku rih, bîr û hişa mirovan diafirine û teşe dide wan, şert û mercên jiyanê û dîrokî ne. Ya girîng jî ev e ku divê şert û mercan herî mirovî bêne avakirin.
Rewşenbîr û ramangerê mezin Karl Marx dibêje ku "Ji ber ku, şert û mercên jiyanê teşe didin mirovan. Divê şert û mercên jiyanê bi awayekî herî mirovî bên avakirin.."

Nivîs: Rûmet Med

*Gotina Pêşiyan

**Ji fîlmê "Dekalog 8" (1989) / Derhêner û Senarîst: Krzysztof Kieślowski

Berfanbara 2019'ê

Nûvejan kirin: 04.08.2021